In Memory of Zafer Toprak

We are deeply saddened by the loss of our dear teacher and colleague Professor Zafer Toprak, one of the founders of our department, who broke new ground with his original and innovative studies in the field of late Ottoman and Republican history.

Bölümümüzün kurucularından, geç Osmanlı ve Cumhuriyet tarihi alanındaki özgün ve yenilikçi çalışmalarıyla çığır açmış olan sevgili hocamız, meslektaşımız Prof. Dr. Zafer Toprak'ı kaybetmenin derin üzüntüsü içindeyiz.

Zafer Toprak, Boğaziçi Üniversitesi Tarih Bölümü’nde programın güçlendirilmesi için vermiş olduğu bilimsel emek ve Atatürk Enstitüsü’nün Cumhuriyet tarihinin yeni bir yaklaşımla araştırılmasının merkezi olarak geliştirilmesinde üstlendiği kurucu konumuyla hatırlanacaktır.  Kendisinin en önemli katkılarından birisi Türkiye’nin 1980 darbesi sonucu 1980’lerin iktisadi kriz ortamında 4 kişiye düşmüş olan Tarih Bölümü’nün derslerinin yetkin bir şekilde verilmesine gayret etmesi ve programın "ayakta" kalmasını sağlaması olmuştur.  Bu önaçıcı çabalar sonucunda, 1990'li yıllarda Üniversite ve Tarih Bölümü’nün yerel ve küresel düzeyde yükselişe geçmesiyle, özellikle Tarih Bölümü’nün programının çok yönlü hale gelmesine her zaman olumlu destek vermiştir. Bu çerçevede özellikle yüksek lisans ve doktora programlarının, bölüm üyelerinin uzmanlık alanlarını harmanlayarak kapsamlı bir hale getirilmesine büyük emek vermiştir.  Bu bağlamda, Osmanlı tarihi yanı sıra Bizans, Asya Tarihi, Eski Çağ/Arkeoloji, Sanat ve Mimari tarihi gibi alanların doktora düzeyinde geliştirilmesine büyük önem vermiştir.  Kurucu kadrosunda olduğu Tarih Bölümü’nün kuvvetli bilimsel çalışmaların yapıldığı akademik bir topluluk olmasına ve Bölüm üyelerinin öngördükleri akademik nitelikte geliştirilmesi gerektiğine kalpten inanan bir bilim insanıydı. Kendisi Tarih Bölümü yüksek lisans/doktora programında çok sayıda öğrenci de mezun etmiştir.

Zafer Toprak ayrıca Tarih Bölümü’nün uluslararası alanlarda en üst düzeyde bağlantı ve iş birliği kurması ve bunları pekiştirmesine öncü olmuş bir akademisyendir.  Annales ekolü tarihçilerini Boğaziçi’nde ağırlamasının yansıra bilimsel çalışmalarında Osmanlı tarihinin karşılaştırılmalı araştırılması bağlamında da her zaman açık bir düşünce yapısına sahip olmuştur.

Zafer Toprak tarih camiasında her zaman kitap koleksiyonu ile de tanınmıştır.  Bunun yanı sıra, Boğaziçi Üniversitesi’nin kütüphanesine sayısız kıymetli arşivler verilmesine de ön ayak olmuştur.  Tarih alanındaki sayısız zenginlikteki bilimsel çalışmaları, II Meşrutiyet dönemi milli iktisat incelemesi, Cumhuriyetin kuruluşu, Osmanlı son döneminin sosyal hareketliliği, modern kadın hareketinin ve antropoloji çalışmalarının gelişimi gibi çok boyutlu araştırmalar yapmıştır.  Güçlü birincil kaynaklar ve tarihsel dönemlerin düşünsel tartışmalarını sergileyen dergi ve yayınları tarayarak oluşturduğu bu çalışmalar birer başvuru kaynağı niteliğindedir.

Zafer Toprak, Boğaziçi Üniversite’sinin ve Tarih Bölümü’nün ülkemizde ve dünya çapında ortaya koyduğu üstün akademik ününün Türkiye'de geniş bir kamuoyunda, öğrenciler ve ailelerinin zihninde taçlandırılmasına uzun yıllar emek vermiş hocalarımızın başında gelir.